Bình chữa cháy Halon thường được dùng trên máy bay nhưng chúng độc hại cho người và môi trường vì vậy hiện nay hầu như không xài bình loại này nữa. Hãy đọc bài viết để tìm hiểu thêm nhé!
Khí Halon là gì?
Khí Halon là một loại khí đặc biệt từng được sử dụng rộng rãi trong các bình chữa cháy. Nó có khả năng dập tắt lửa rất hiệu quả, đặc biệt với các đám cháy thiết bị điện tử hoặc chất lỏng dễ cháy.
Halon tồn tại dưới hai dạng: Halon 1211, BromoChlorodiFluoromethane (CBrClF2) còn được gọi là ‘BCF’, và Halon 1301, Bromotrifluoromethane (CBrF3). Halon 1211 chỉ được sử dụng trong bình chữa cháy cầm tay và là chất chữa cháy phun trực tiếp. Halon 1301 chỉ được sử dụng trong các hệ thống chữa cháy cố định, thường là ở khoang hàng hoặc động cơ, và là chất chữa cháy bao phủ toàn bộ.
Đặc điểm của bình chữa cháy Halon
Halon không dẫn điện và được công nhận là chất chữa cháy hiệu quả nhất cho máy bay. Chúng hoạt động bằng cách cản trở phản ứng hóa học của “Tam giác cháy” (Nhiên liệu – Oxy – Nhiệt), là những yếu tố cần thiết để duy trì đám cháy. Halon không tạo ra cặn và do đó không gây hư hại thứ cấp.
Tuy nhiên, khí thải từ Halon độc hại nếu hít phải, vì vậy cần thực hiện mọi biện pháp phòng ngừa khi sử dụng. Các thành phần hóa học trong khí Halon và các sản phẩm phản ứng khi phun lên đám cháy đã được xác định là gây hại cho tầng ozone.
Do đó, việc sản xuất và sử dụng Halon đã bị cấm ở hầu hết các quốc gia, ngoại trừ các ứng dụng thiết yếu trên máy bay, vì tìm kiếm các thay thế có hiệu quả tương đương rất khó khăn và ít thành công.
Bình chữa cháy Halon có giá thành khá cao so với các loại bình chữa cháy khác.
Cách hoạt động của bình chữa cháy Halon
Cả hai biến thể của Halon hoạt động bằng sự kết hợp của các hiệu ứng hóa học và vật lý. Các hiệu ứng hóa học, chiếm ưu thế, đạt được bằng cách các nguyên tử trong khí trực tiếp ức chế quá trình đốt cháy theo hai cách khác nhau: Các nguyên tử Bromine, Iodine và Chlorine hoạt động như chất xúc tác, tham gia vào việc loại bỏ các gốc tự do quan trọng từ khí cháy.
Các nguyên tử Fluorine phản ứng với các gốc tự do và tạo thành các liên kết hóa học mạnh để trung hòa đốt cháy, nhưng chỉ thực hiện được một lần và sau đó bị tiêu thụ. Các hiệu ứng vật lý gồm giảm nhiệt độ và pha loãng khí.
Giảm nhiệt độ xảy ra khi một khí không phản ứng được thêm vào khí dễ cháy, làm nhiệt độ giảm và tốc độ phản ứng hóa học giảm nhanh chóng. Nếu nồng độ khí trơ được thêm vào đủ cao, phản ứng cháy sẽ ngừng hoàn toàn.
Hỗn hợp khí Halon không chỉ trơ mà còn có nhiệt độ thấp khi được phun ra từ trạng thái nén. Pha loãng là việc giảm tần số va chạm của oxy và nguồn nhiên liệu, làm giảm tốc độ phản ứng hóa học. Tuy nhiên, hiệu ứng này nhỏ hơn so với ức chế hóa học và hiệu ứng nhiệt.
Các loại bình chữa cháy thay thế Halon
Ngày nay, để thay thế Halon, người ta sử dụng các loại bình chữa cháy khác như:
- Bình chữa cháy bột: Thích hợp cho nhiều loại đám cháy khác nhau.
- Bình chữa cháy CO2: Thích hợp cho đám cháy thiết bị điện và chất lỏng dễ cháy.
- Bình chữa cháy khí sạch: Là thế hệ mới, thân thiện với môi trường, hiệu quả cao.
Bình chữa cháy Khí Halon mặc dù rất hiệu quả trong việc chữa cháy nhưng lại gây hại nghiêm trọng đến môi trường. Vì vậy, việc tìm kiếm và sử dụng các loại bình chữa cháy thay thế là vô cùng cần thiết.
Tham khảo thêm dịch vụ của PCCC Thắng Chương: Nạp bình chữa cháy
